Konteyner, uluslarası standartlara sahip taşımacılık sistemi
içinde verimli, güvenli ve hasarsız bir şekilde malzeme taşıması için
üretilmiş, yeniden kullanılabilir çelik kutu şeklinde yapılardır.
Konteyner, içindeki malzeme boşaltılmaksızın farklı taşımacılık
şekilleriyle taşınabilir.
Konteyner boyutları ISO 6346
standartıyla belirlenmiş çeşitli farklı ölçülerde olabilmektedir.
ISO 6346 uyumlu konteynerin sahibini belirten markalama bulunur. Dört
harften oluşan ve son harfi U, J veya Z olan bu numaralandırmayı altı
haneli bir sayı ve tek haneli bir kontrol sayısı takip eder.B.I.C. Kodu 11 haneli olmakta ve 4 hanesi harf 7 hanesi rakamsal değerden oluşmaktadır. İlk 3 haneden şirket ismi anlaşılmaktadır. Sondaki kontrol rakamı ( check digit ) resmi rakamlara doğrulama sağlamaktadır.
Günümüzde dünya çapında farklı amaçlar için kullanılmakta olan 17 milyon
konteyner olduğu düşünülmektedir.Genellikle konteyner kapasitesi TEU adı verilen 20ft konteyner adetiyle belirtilir.
Tarihsel anlamda Ticari deniz taşımacığında günümüz standartlarında ilk taşıma 1956
yılında Amerikalı girişimci Malcolm McLean tarafından yapılmıştır. 1972
yılında yayınlanan hükümetlerarası denizcilik konvansiyonu ile konteyner
taşımacılığı düzenlenmiştir. II. Dünya Savaşı sırasında ilk konteynerlerı kullanan ABD Silahlı Kuvvetleri daha sonraki dönemde dahil olduğu Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı
sırasında lojistik ihtiyaçları için konteyner taşımacılığına ağırlık
verecek, bu alanda gelişmeler yaşanacaktır. Sevk süresinin azalmasını
sağlayan konteyner taşımacılığında, konteyner yapısal özelliklerinin de
artık standartlaşması ihtiyaç haline gelir.
Konteynerlerın en ve yükseklikler leri 8 feet (2.44m), uzunluğu ise 20
feet (6.1m) veya 40 feet (12.19m) olur. Üst üste yedi kat olacak şekilde
istiflenebilirler. Konteynerlerin sekiz köşesinde bulundukları yere
sabitlenmeleri için kilit mekanizması bulunur. Konteynerlerin standart
dışı ölçülerde olanları da son dönemde geliştirilmiştir. High-cube olarak adlandırılan konteynerlerin ölçüleri daha geniştir. Avrupa’da yaygın paketleme şekillerinden paletlerin
genişleğini göre ayarlanmış olan palet genişliğinde konteyner
diğerlerinden 2 inç (5 cm) daha geniştir. Konteyner kapasitesi
genellikle TEU (20 feet konteyner adeti) ile verilir. Bu birim bir adet
20x8 feet konteyner hacmine eşdeğerdir. 20 Ft'lik bir konteynerın Europalet one tier(tek sıra) olarak 10 palet; 40 Ft'lik 21 palet aldığı bilinmektedir.Bu değer konteyner yüksekliği
değişken olabildiği için genel bir büyüklük belirtmek için kullanılır.ir konteynerde yaklaşık 3.5 ton çelik bulunması nedeniyle eritilmesi için çok miktarda enerji gerekmektedir.Konteynerlar yüklendikten sonra konteyner mührü ile kilitlenir ve varışa kadar mühür açılamaz. Lakin bu mührün resmi kurumlara bildirilmesi muayene esnası için gereklidir. Burada uluslararası ticaret korunmak istenmektedir.
400 metre uzunluğundaki bir konteyner gemisinin yaklaşık 18.000 adet konteyner taşıyabildiği bilinmektedir.
Dünya ticaretinin son on yılı aşkın süredir kesintisiz büyümesi deniztaşımacılığını etkilemiştir. Yük taşımacılığının en önemli şekli olan konteyner taşımacılığı dünya ticaretindeki artışın bir göstergesi gibidir. Konteynır yüklerindeki artış doğrudan bu yüklere hizmet veren limanları ön plana çıkarmıştır.Denizlerde taşınan ticari yükler için gemiler ve tedarik zincirinin çok önemli bir
halkası olan limanlar, deniz taşımacılığının en önemli iki unsurudur. 1997 yılından günümüze yaklaşık 10 yıllık süreç incelendiğinde dünya limanlarında elleçlenen konteyner sayısı ortalama % 11 oranında artış göstermiştir. Tüm dünya limanlarında 2006 yılında 440 milyon TEU olarak gerçekleşen konteyner trafiğinin 2007 yılında yarım milyar TEU’yu geçmesi beklenmektedir. Dünya ticaretine konu olan yükün hızla konteynerizasyonu bu değişimin en önemli nedenidir.Konteyner taşımacılığı, sağladığı pek çok avantajın da etkisiyle çok miktarda yük çeşidinin, hızla konteynerizasyon sürecine dâhil olması ve konteyner içinde taşınması ile önemi son yıllarda hızla artan bir taşımacılık şeklidir . Konteyner taşımacılığındaki gelişmelerin etkisi en çok deniz yolunda görülmektedir. Denizlerde taşınan ticari yükler için gemiler ve limanlar, deniz taşımacılığının en önemli iki unsurudur. Günümüzde ana ticari rotalar arasında 12.000 TEU kapasiteli limanlar faaliyet göstermektedir. Çok yakın gelecekte ise 20.000 TEU kapasitedeki konteyner gemiler bu rotalarda yerini alacaktır. Konteyner taşımacılığındaki ve gemilerindeki gelişmelere paralel olarak 1960’lardan günümüze konteyner limanları da ciddi bir gelişim sürecine girmiştir.
Türk limanları da bu gelişmelerden payını almaktadır. Türkiye limanlarında elleçlenen konteynerin artış oranı, 2007 yılında dünya toplam artış oranının iki katından fazla bir yükseliş göstermiştir. Türkiye’de konteyner limanı işletmecileri, son yıllarda geleneksel yapılanmalarının dışına çıkarak, çağın getirdiği teknolojik gelişimleri yakalama gayreti içindedir ancak mevcut yasal çerçevede liman yatırımlarının önünde çok fazla engel vardır.
Limanların mevcut durumlarına baktığımızda; 8333 kilometre kıyı şeridine sahip ülkemizde 172 adet liman ve iskele bulunmakta olup, bunlardan 6 tanesi Türkiye Denizcilik İşletmeleri tarafından, 2 tanesi de Türkiye Devlet Demir Yolları tarafından işletilmektedir. Limanlar işletilen kurumlar açısından 3 kısma ayrılmaktadır. Kamu limanları, belediye limanları ve özel limanlar. Şu
anda Türkiye’de 21 tane kamu limanı, 23 tane belediye limanı ve 128 tane özel liman bulunmaktadır. Toplam TEU 11.085.000'dir. Bunun ;
Genel ve Dökme Yük (Ton) 276.851.862;
Sıvı Yük (Ton) 148.900.782;
Ro-Ro Dış Ticaret (Adet) 1.199.800;
Ro-Ro Kabotaj (Adet) 250.000;
Otomobil (Adet) 2.225.000;
Konteyner Elleçleyen Türkiye Limanlarının 2015-2025 Yılarına Ait Toplam Yük Tahmini (TEU)
Yıl Kötümser Ortalama İyimser
2014 - 13.678.571 -
2015 8.527.001 10.652.043 21.126.631
2016 9.866.932 11.323.029 22.238.100
2017 10.217.115 12.027.564 23.427.315
2018 11.577.861 13.767.326 24.699.715
2019 12.949.490 14.544.076 26.061.121
2020 13.332.330 15.359.663 27.517.759
2021 14.726.722 16.216.030 29.076.294
2022 15.133.015 17.115.215 30.743.854
2023 16.551.571 18.059.360 32.528.066
2024 17.982.759 19.050.711 34.437.095
2025 18.426.964 20.091.631 36.472.793
Birleşmiş Milletler Kalkınma ve Ticaret Konferansı (UNCTAD)’nın 2015
Deniz Nakliyatı Gözden Geçirme Raporu yayınlandı. Rapora göre Türkiye
deniz nakliyatında 14'üncü sıradadır. 2015 verileri henüz net rakamlarla açıklanmadığı için yaklaşık veriler baz alınmaktadır.
Dünya denizyolu ticareti 2014 başında bir önceki yıla
göre %4,4 oranında artış göstererek 9,6 milyar tona ulaşmıştır. 2013 yılında olduğu gibi 2014 yılında da toplam yük
miktarında düşük oranda da olsa bir gerileme görülmektedir.2013 yılında 384 milyon ton gerçekleşmiştir. Yani tüm dünya
limanlarında toplam 9,6 milyar ton elleçleme yapılmıştır. Fikir vermesi için
söylüyorum; ülkemiz için bu rakam 383
milyon ton yani toplam yükün binde 4’üdür. 9.6 milyar tonluk global yük içinde sıvı
ve gazlar %30, temel dökme yükler %29, diğer kuru yükler %24 ve konteyner %17
oranındadır. Bir önceki yıla göre tonaj olarak en hızlı artış oranı %6,6 ile
konteyner yüklerinde gerçekleşmiştir. Konteyner yükünü %5,3 artış oranı ile
kuru yükler, %4,5 artış oranı ile temel dökme yükler ve %2,4 ile sıvı ve gaz
yükleri izlemiştir.
TÜRKLİM’İn yapmış olduğu master plan çalışmasında Türkiye’de konteyner
limanlarına oluşacak talep, 2015 yılında 10.4 milyon teu, 2030’da ise
29.8 milyon teu’ya ulaşacak. Aynı çalışmada; mevcut limanların ekipman
yatırımları ile ulaşabilecekleri yaklaşık 22 milyon teu’luk kapasitenin
2024 yılına kadar yeterli görüldüğü vurgulandı.
Çin’in Ningbo limanı 873 milyon ton ile 2014 yılında
da en fazla yük elleçleyen liman olmuştur.Yani ülkemizdeki tüm limanların elleçlenen yük miktarını tek bir liman aşmıştır. 2014 yılında toplam yükte ilk 10
sırada yer alan limanlarda toplamda 5,5 milyar ton ile dünyadaki toplam yükün
%55’i elleçlenmiştir. İlk 10 liman içinde 8 tane Çin limanı bulunmaktadır. Bu
listenin en altında yer alan Çin’in Dalian limanı tek başına bizim tüm
limanlarımızda elleçlediğimiz yükün 40 milyon ton daha fazlasına ev sahipliği yapmıştır.
2014 yılında ilk 30 sırada yer alan konteyner
limanlarında 366 milyon TEU ile dünyadaki toplam konteyner yükünün %58’i
elleçlenmiştir.
Şangay limanı 35.3 milyon TEU ile bu listenin en
üstünde yer almıştır. Aynı yıl tüm limanlarımızda toplam 8.4 milyon TEU
elleçlenmiştir. Bu miktar dünya sıralamasında 19ncu sırada bulunan Los Angeles
limanı ile yaklaşık eşdeğerdir.
Sonuç,
Denizcilik sektörü her gün yeni değişikliklerin ve
gelişmelerin yaşandığı dinamik bir sektördür. Uluslararası rekabetin hakim
olduğu denizcilik sektöründe, sektörün önünü açan tutarlı bir limancılık
politikası zaruridir. Limanlarımızda farklı kamu kurumlarının tasarrufu vardır
ve bunlar arasındaki çekişmeler, çok başlılık, yetki karmaşası ve mevzuat
çakışmaları limancılığın önündeki büyük engellerdir.
Limanlarımız ağır bir bürokrasinin yanısıra, 24 ayrı
kanun, onlarca yönetmelik ve tebliğ ile yapılan düzenlemelerle uğraşmaktadır.
Ülkemiz IMF’nin
GSMH sıralamasına göre şu anda dünyanın 17. büyük ekonomisidir. Daha üst sıralara yükselmenin olmazsa olmazı
ulaşım altyapısıdır. Limanlar da bu ulaşım altyapılarının en önemli halkasını
oluşturur. Türkiye’de 187 kıyı tesisi, limanı mevcuttur ve bugünkü ihtiyaçlar
üzerinden bakıldığında kapasite fazlası doğurmakla birlikte küresel
ticaretimizin yüzde 88’inin deniz yoluyla yapıldığı dikkate alındığında
bu arz fazlasının makul olduğu açıktır.Halihazırdaki limanların diğer taşıma modlarına uyumlu hale getirilmesi limanların içinde lojistik merkezlerin kurulması faydaya olacaktır.
"Zaferi, denizi kontrol altına alan, ihtiyacı olan
şeyi ihtiyacı olduğu zamanda istediği yere ulaştırabilen ülke kazanır.”
Konteyner Çeşitleri
Standart Konteynerler (Dry van): bu
konteynerler genel amaçlı kullanılan konteynerlerdir. Her türden kuru
yükün taşınmasında bu tip konteynerler kullanılmaktadır. Ölçüleri
genellikle 20' ve 40' olmakla birlikte 45' ve hatta son dönemde 54'
uzunlukta konteynerler kullanılmaya başlamıştır.
High Cube Konteynerler: Standart
konteynerlerle yapısal olarak benzer olmakla birlikte yüksekliği 2591mm
olan box konteynerlerden 2896mm yüksekliği ile daha hacimli bir
yüklemeye olanak sunan bir konteyner tipidir. Genellikle 40' olarak
üretilmiştir. Kullanım alanı her tür kuru yük, hafif ve hacimli yükler
ve yüksekliği 2,7m’ye kadar olan gabari yüklerin taşınmasında
kullanılır.
Open Top Konteynerler: Standart
konteynerlerden farklı olarak tavan kısmı tamamen açık olan
konteynerlerdir. İç dolumu yapıldıktan sonra branda ile kapatılır.
Ölçüleri genellikle 20' ve 40' uzunluktadır. Yükü tepeden koymaya olanak
tanıdığından doğal kullanım alanları konteyner kapısından sığmayan
gabari yükler ile elleçlenmesi vinç benzeri ekipmanlarla yapılması
gereken yüklerdir.
Flatrack Konteynerler: Bu
konteynerler bir taban platformu ve iki uç duvarından oluşan taşıma
araçlarıdır. İstendiğinde uç duvarlar dik sabitlenebilir ya da
kapatılarak tabana yatırılarak bir taşıma platformuna dönüşür.
Genellikle 20' ve 40' ölçüde üretilmektedir. Kullanım alanları ağır
tonajlı yükler, yüksek ya da geniş taşmalı yüklerdir. Zaman zaman iki ya
da daha fazla flatrack konteynerden platform oluşturularak yüksek
hacimli break bulk yüklerin taşınması ve sabitlenmesinde de
kullanılır.
Platformlar (plats): Bu
taşıma ekipmanları yapısal olarak yalnızca taban platformu
biçimindedir. Uç ve yan duvarları yoktur. Küçük alanda ağır tonajlı
taşımaya uygundur. Genellikle 20' ve 40' ölçüde üretilmektedir. Doğal
kullanım alanları gabari yükler ile ağır tonajlı yüklerdir.
Havalandırmalı (Ventilated) Konteynerler: Tepe
ve taban profillerinde yer alan havalandırma kanallarından doğal hava
dolaşımına izin veren konteyner tipidir. Genellikle 20' olarak
üretilmektedir. Doğal kullanımı havadar ortamda taşınması gerekli
yüklerdir. En yaygın olarak yeşil kahve tanelerinin taşınmasında
kullanılmaktadır.
Soğutuculu (Reefer) Konteynerler: Reefer
konteynerler içerisinde soğutma ünitesi bulunan özel yalıtımlı
konteynerlerdir. Genellikle 20' ve 40' ölçüde üretilmektedir. High cube
olanları hafif ve hacimli yüklerin (çiçek, meyve vb.) taşınmasında
kullanılır. Doğal kullanımı 0 ºC’nin altında ya da üzerinde sabit ısıda taşınan gıda ürünleridir.
Dökme Yük (Bulk) Konteynerleri: Bu
tip konteynerler tavan kısmında 3 adet yükleme kapağı ve kapı kısmında
yer alan 2 adet tahliye kapakları olan konteynerlerdir. Genellikle 20'
olarak üretilmektedir. Doğal kullanım alanı tahıl, hayvan yemi, baharat
vb. yüklerin taşınmasıdır.
Tank Konteynerler: Taşıyıcı unsur olan tank ile çevreleyen profil çerçeveden oluşan konteynerdır.
- 20' Konteyner
- 40' Konteyner
- 40' High Cube Konteyner
- 20' Open Top Konteyner
- 40' Open Top Konteyner
- 20' Flat Rack Konteyner
- 40' Flat Rack Konteyner
- 20' Reefer Konteyner
- ISO Tank
- Flexi Tank
- Diğer Konteyner Çeşitleri
Tüm deniz lojistikçilerine Allah selamet versin.
Saygılarımla,
* Bir sonraki yazım sanıyorum ; Dünyadaki ticaret limanları incelemesi olacak...
Lojistik köy kavramı endüstri gelişimiyle ilk kez ABD'de ortaya çıkmıştır. Japonya’da da trafik sıkı şıklığ ını, çevresel, enerji ve i gücü maliyetlerini azaltmak için kullanılmıştır. İlk örnekleri Fransa’da geni ölçekte Paris bölgesel alanında Garanor ve Sogoris (Rungis)’te olu şturulmu ştur. Örne in Texas’taki Huntsville Limanı içerisinde, demiryolu/karayolu/havayolu taş ımacılık türlerini barındıran bir alandır. Burada Huntsville Uluslararası Havaalanı, uluslararası intermodal merkezi ve Jetplex Endüstri Parkı yer almaktadır. Benzer ş ekilde Kuzey Coralina’daki “Küresel Transpark” denilen alanda Texas, Ohio, Missouri, California, Alabama, Michigan, Newyork, Virginia gibi birçok alan içi potansiyel bir “inland port” olarak çalı şmaktadır. ABD New York/New Jersey’de yük taş ımasının artmasıyla ş ehir içinde a ğır ta şıtların oluş turduğ u trafik tıkanıklı ğının önlenmesi için lojistik köye benzer bir yapılanmaya gidilmiş tir. Burada lojistik köy yakla şımı iki amaçla uygulanmış tır:
Avrupa’da ise kurulan lojistik köyler daha çok estetik açıdan zengin ve kamyon trafi ğini, kamyon taş ımacılığ ına ba ğlı olu şan çevresel kirliliğ i, lojistik hizmetlerin
Bir lojistik köyünde olması gerekenler şunlar olarak tespit edilmi ştir:
